زنان یارسان: صدای سکوت در برابر سرکوب‌های دینی و جنسیتی

یارسانمدیا

محیا زمانی

2.1.2022

در جمهوری اسلامی ایران، جایی که قوانین و ساختارهای اجتماعی به‌طور سیستماتیک بر مبنای اصول خاص دینی بنا شده‌اند، زنان یارسان به‌عنوان یک اقلیت دینی، در شرایطی سخت و پر از تبعیض زندگی می‌کنند. برای این زنان، روزهایشان فقط با بار سنگین جنسیت محدود نمی‌شود، بلکه فشارهای دینی و فرهنگی نیز به‌طور همزمان بر دوش آن‌ها قرار دارد. در این جامعه، جایی برای هویت‌های مذهبی متفاوت باقی نمی‌ماند و زنان یارسان مجبورند در سکوت، در سایه، و در حاشیه جامعه‌ای که آن‌ها را نادیده می‌گیرد، به زندگی خود ادامه دهند.

چالش‌های جنسیتی در فضایی سرکوبگر

زنان یارسان تنها درگیر قوانین و محدودیت‌های جنسیتی نیستند، بلکه آن‌ها در مواجهه با سرکوب هویت عقیدتی‌شان، مجبورند هویت واقعی خود را مخفی کنند. در جامعه‌ای که هویت اسلامی-شیعی به‌عنوان تنها هویت رسمی شناخته می‌شود، هر گونه تفاوت دینی، به‌ویژه برای زنان، جواز زندگی آزاد را سلب می‌کند. این زنان، به‌دلیل جنسیت و مذهب خود، هم‌زمان دو نوع سرکوب را تجربه می‌کنند. در یک دست، نگاه‌های مردسالارانه‌ای که از ابتدا آنان را در پایین‌ترین رده‌های اجتماعی قرار می‌دهد و در دست دیگر، قانونی که هویت دینی‌شان را نادیده می‌گیرد و از آنان می‌خواهد که هویت دینی‌شان را پنهان کنند.

در این فضای سرکوبگر، زنان یارسان هر روز مجبور به مبارزه با قوانین و اصولی هستند که آن‌ها را به‌شکلی بی‌رحمانه در حاشیه قرار می‌دهند. در محل کار، در مدرسه، در خیابان، و در خانواده، این زنان با محدودیت‌هایی مواجه‌اند که از جنسیت و دین آن‌ها ریشه می‌گیرد. در حالی که مردان در موقعیت‌هایی راحت‌تر قرار دارند، این زنان باید دو برابر تلاش کنند تا به حقوق اولیه خود دست یابند.

سرکوب هویت دینی و فرهنگ متفاوت

اما در کنار این سرکوب‌های جنسیتی، سرکوب هویت دینی این زنان مسئله‌ای پیچیده‌تر است. زنان یارسان مجبورند روزانه بخشی از هویت خود را در مقابل جامعه‌ای که آن را به‌طور رسمی به رسمیت نمی‌شناسد، قربانی کنند. در جامعه‌ای که به‌طور رسمی پیروان آیین‌های غیر از اسلام شیعی را به‌حساب نمی‌آورد، هیچ‌کدام از این زنان قادر به زندگی آزادانه با هویت دینی‌شان نیستند. آن‌ها نمی‌توانند در جمع‌ها حاضر شوند، در اجتماعات مذهبی خود شرکت کنند، و حتی نمی‌توانند در زندگی روزمره خود از هویت مذهبی‌شان به‌طور علنی دفاع کنند.

این سرکوب هویت دینی، به‌ویژه برای زنان، به‌طور شدیدی وضعیت اجتماعی آنان را دشوارتر می‌کند. برای آنان، حتی حق داشتن یک هویت متفاوت دینی نیز یک جرم محسوب می‌شود. در این شرایط، آن‌ها مجبورند برای حفظ شرافت و هویت خود در برابر یک سیستم سرکوبگر به سکوت تن دهند. ولی این سکوت، سکوتی است که پشت آن خشم و درد نهفته است.

مبارزه‌ای خاموش، اما پرشور

مبارزه زنان یارسان برای حقوق‌شان، نه در تظاهرات خیابانی، بلکه در زندگی روزمره و در درون خانه‌ها و محیط‌های کاری است. این مبارزه، مبارزه‌ای خاموش است، اما پر از شور و اراده. در روزهایی که صدای زنان یارسان نمی‌تواند به‌طور علنی در جامعه‌ای که به آن‌ها گوش نمی‌دهد، شنیده شود، این زنان در برابر ظلم و بی‌عدالتی‌های موجود، ایستاده‌اند. آنان در مواجهه با سرکوب‌های دینی و جنسیتی، به‌طور پیوسته راه‌هایی برای اثبات هویت و حضور خود در این جامعه می‌یابند.

این مبارزات اگرچه بی‌صدا و در سایه است، اما همانطور که در تاریخ سرکوب‌ها دیده‌ایم، همیشه به‌طور تدریجی قدرت خود را نمایان می‌کند. زنان یارسان به‌ویژه در مواقعی که دیگر هیچ گزینه‌ای برای انکار هویت‌شان باقی نمی‌ماند، به شکلی بی‌نظیر در برابر ناعدالتی‌ها مقاومت می‌کنند. این مقاومت نه تنها در برابر قوانین سرکوبگر بلکه در برابر نگاه‌های ناعادلانه جامعه است که سعی در نادیده گرفتن هویت دینی آن‌ها دارد.

یک صدای متفاوت در مقابل سرکوب

اگرچه در جامعه‌ای که تنها یک هویت دینی به رسمیت شناخته می‌شود، زنان یارسان به‌شدت در حاشیه قرار دارند، اما صداهای آنان هر روز قوی‌تر و بیشتر به گوش می‌رسد. این زنان نشان داده‌اند که سکوت‌شان نه به‌معنای تسلیم بلکه به‌عنوان استراتژی‌ای برای بقا است. در هر کجای ایران که آنان زندگی می‌کنند، این مبارزه ادامه دارد و هر روز در برابر چالش‌های جدید و سرکوب‌های تازه، قدرت بیشتری می‌یابد.

آن‌ها می‌دانند که برای تغییر، باید در برابر سیستم‌های ناعادلانه که هویت‌های مختلف را رد می‌کنند، بایستند. در میان ظلم و تبعیض، صدای زنان یارسان به یک صدای مقاومت تبدیل شده است که هیچ‌گاه خاموش نخواهد شد.

نتیجه‌گیری

زنان یارسان در جمهوری اسلامی ایران به‌طور هم‌زمان با دو نوع سرکوب مواجه هستند: یکی سرکوب جنسیتی که همگان از آن آگاه هستند و دیگری سرکوب دینی که به‌ویژه برای آنان که پیرو آیینی غیررسمی هستند، دشواری‌های بسیاری به‌دنبال دارد. این زنان همواره در برابر نهادهایی قرار دارند که نه تنها هویت مذهبی آنان را نادیده می‌گیرند بلکه جنسیت‌شان را نیز به‌عنوان یک نقطه ضعف می‌بینند.

با تمام این محدودیت‌ها و سرکوب‌ها، زنان یارسان همچنان به مبارزه ادامه می‌دهند. این مبارزات نشان‌دهنده اراده‌ای است که هیچ‌گاه در برابر ظلم و تبعیض تسلیم نمی‌شود. صدای این زنان هرچند در سایه است، اما هر روز قوی‌تر از قبل می‌شود و در نهایت، روزی خواهد رسید که این صدا در جامعه‌ای آزاد و برابر به گوش برسد.

بازدیدها: 338