اهدای جایزە نوبل بە نادیا مراد از گوشە نگاە کُردها!

یارسان مدیا
٠٩/١٢.٢٠١٨

احمد مرادی:
بعد از گذشت بیش از یک قرن از مرگ آلفرد برنهارد نوبل، درگیری های مسلحانە ابعاد گوناگون و گستردەای بە خود گرفتەاند و قربانیان دیگر تنها محدود بە نظاميان نمیشود. ستیزەجویان بە خاطر گرفتن امتیاز از طرف مقابل، آسيب‌پذيرترين گروههای جامعه را مورد حملە قرار میدهند. بر این مبنا، وصیتنامە این شیمیدان سوئدی برای اهدای جایزە صلح نوبل بە اشکال گوناگون تعبیر و تفسیر میگردد. طبق خواست آلفرد نوبل، جایزه سالانە صلح «به کسی داده می شود که بهترین یا بیشترین کوشش را در راه برادری ملل، انحلال یا کاهش ارتش‌ها یا تشکیل و ترغیب کنفرانس‌های صلح کرده باشد.»

برندگان جوایز نوبل هر کدام بە دلایل مختلفی شایسته دریافت آن میشوند. نادیا مراد بعد فرار از دست داعش سکوت نکرد و چهرە معصومش رو بە جهانیان بالا داد، او نپذیرفت کە زنان باید از ترس برچسب و انگ اجتماعی در برابر تجاوز سکوت کنند و خجالت زده و شرمنده باشند. شجاعت این دختر کُرد ایزدی او را بە جایگاهی رساند کە بە عنوان سفیر حسن نیت سازمان ملل تعیین شد و نهایتا شایسته دریافت جایزە نوبل صلح ٢٠١٨ گردید.
معمولا اهدای این جایزە بە شخصی به مثابة پیروزی بزرگی برای جامعەای مربوطە بە شمار می آید، طبیعتا خبر پیروزی نادیا مراد مایە خوشحالی تمام آزادیخواهان کُرد، جوامع قربانی خشونت داعش و دیگر اقلیتهای دینی در خاورمیانە شد، اما این خبر با آنچنان استقبالی کە در داخل محافل سیاسی کُرد انتظارش رفت روبرو نشد و کمتر مورد توجە مطبوعات زیر سلطە حکومت اقلیم کُردستان و دیگر احزاب ناسیونالیستی کُرد در سایر بخشهای کُردستان واقع شد. حتی در بعضی موارد فعالان کُرد در فضای مجازی آن را کم اهمیت و سیاسی خواندند.
در نتیجە جنگ داخلی در کشورهای عراق و سوریە، زمینە رشد افراط گری مهیا شد و دولت خلافت اسلامی و دیگر قطب بندیهای اجتماعی بوجود آمدند. این تحولات زمینە دخالت قدرت‌های منطقەای و فرامنطقەای را فراهم کرد، سازمانها و نیروهای مسلح وابستە بە کُردها نقشی همخوان با اهدافی کە کشورهای غربی در پیش گرفتند ایفا کردند.

موضوع مقابلە با گروهای تروریستی در خاورمیانه بە منافع مشترک کُردها، ایالات متحده و دیگر کشورهای غربی تبدیل شد. کُردها با ایجاد کانتونهای دموکراتیک، توانایی خودمدیریتی و روحیه دموکراسی طلبانه خود را بە نمایش گذاشتند. بە این خاطر، انتظار و امید آن میرفت کە شخصیت یا یک سازمان کُردی دخیل در این تحولات، برای دریافت جایزه صلح نوبل واجد شرایط قرار گیرد، وبە این صورت مسئلە کُردها مورد توجه جهانی قرار دادە شود.
تا انجا کە من اگاه باشم، در این چند سال اخیر نمایندگان مجلس نروژ و دیگر چهرەهای مطرح این کشور چند شخصیت و سازمان کُرد را بە عنوان نامزد دریافت این جایزە پیشنها کردەاند. از جملە، محمد صدیق کبودوند فعال حقوق بشر و بنیانگزار سازمان دفاع حقوق بشر کُردستان و نیروهای پیشمرگە کُرد، بە خاطر نقش شان در جنگ با داعش میتوان نام برد. اما دلایلی کە کمیته نروژی صلح نوبل برای اهدای این جایزە بە نادیە مراد ارائە داد، آیەای نبود کە ناسیونالیستهای کُرد انتظار نزول آن را داشتند، چونکە بعد از ناکام ماندن برگزاری رفراندم استقلال کُردستان، و در پی شکست نظامی نیروهای مسلح وابسطە بە احزاب حاکم بر این اقلیم در برابر حشد شعبی در کرکوک، جایزە صلح نوبل برای یکی از نهادها یا شخصیتی وابسطە بە عامران این استراتژی های ناکام بە موقع بود و میتوانست این شکست ها را تحت الشعاع خود قرار دهد.
از دیدگاە گروهی دیگر از کُردهای ناسیونالیسم، اهدای جایزە صلح نوبل بە نادیا مراد، تنها بە محور پاداشتی برای دفاع از قربانیان تجاوز جنسی درجنگ، عدم اعتنا جهان غرب بە همسویی کُردها و بی پاسخ گذاشتن نقش خطیر و سرنوشت ساز انها در شکست داعش و برچیدە شدن بساط خلیفەاسلامی ارزیابی شد، در نتیجە بە عنوان یک دست آورد ملی از آن استقبال نکردنند. افزون بر این، تلاش داعش برای نسل كشی ایزدیان کە در واقع محو مردمانی با سبک زندگی کە نماد راستین آداب و رسوم کُردی هستند، نتوانست بە عنوان خطری متوجە ملت اکثریت مسلمان کُرد بشمار بیاید.
فقدان ارادە نیروهای پیشمرگە برای دفاع از ایزدیان در برابر حملە داعش در اگوست ٢٠١٤ ، نشانە دیگر از نادیدە گرفتن ایزدیان در برنامەهای استراتژیکی و دفاعی حاکمیت کُرد بود. در آن روزها نیروهای این گروە تروریستی بە منظور نسل‌کُشیِ، بە شهر شنگال (سنجار) و دیگر مناطق ایزدیان کە تحت کنترول نیروهای حزب دموکرات کُردستان عراق بود حملە کرد. علیرغم اعلام قبلی، داعش توانست بدون برخورد یا مقاومت جدی این مناطق را تصرف کند. فتح برق اسای شنگال و زمار کە منجر بە اسارت نادیا مراد و هزاران دختر ایزیدی و کشتە شدن دها هزار نفر دیگر شد هنوز در هالەای از ابهام است.
با وجود اینکە جنایات اسلام گرایان علیە ایزدیان بی دفاع در مجامع جهانی بە عنوان نسل کشی و جنایت علیە بشریت از آن یاد میشود، ولی تلاش داعش برای نابودی این کُردها کە حفظ سبک زندگی و آداب و رسوم کهن کُردی انها را از دیگران متمایز میکند، بە مثابه تهدیدی کە منافع ملی را نشانە گرفتە است قلمداد نشد، و همچنین جایزە صلح نوبل هم کە میتواند التیام بخش زخمهای نقش بستە بر بدن پاسداران این فرهنگ کهن‌ باشد، نتوانست برای حاکمان کُرد و احزاب سنتی دست آوردی ملی بە شمار آید.
اما مسئله قابل توجه اینجاست، اگر فراز و نشیب های کە جامعه ایزدی با آن روبروست مثل یک رویداد ملی برای کُردها بە حساب نیاید و در اهداف استراتژیک بە انها توجە نشود، میتواند تبعاتی بر خلاف منافع ملی ما بە دنبال داشتە باشد. دیگر نە تنها ایزدی ها و سایر اقلیتهای مذهبی کُرد نمیتوانند برای دفاع از موجودیت شان بە نیروهای کُرد اتکاە کنند، بلکە دلبستگی و وابستگی انها بە دولتهای مرکزی کە کُردستان جزئی از خاک آنهاست بیشتر میشود. از طرفی دیگر این باور تقویت میشود کە کُردستان بە آن میهنی تبدیل نخواهد شود کە مردمان اصالتاً کُرد، اما غیر مسلمان در آن احساس امنیت کنند و از حق شهروندی برابر برخوردار شوند.
ناامیدی اقلیتهای مذهبی بە نداشتن آیندە روشن در صورت تحقق اهداف آزادیخواهانە کُردها، میتواند منجر بە عدم پیدایش بسترها و زمینه‌های شکل‌گیری مبارزه‌ای یکپارچه و واحد در کُردستان شود. غافل از اینکە بە حاشیە راندن ایزدیها و مردم یارسان لطمه ای است بە ویژەگیهای ملی و نهایتا بە بی هویتی کُردها منجر میشود.
خلاصه اینکە، نادیا مراد با بازگوئی رنجی کە خود و دیگر قربانیان تروریستهای اسلام گرا متحمل شدە بودند شگفتی و شجاعت فوق العاده ای از خود نشان داد. مطرح کردن این سرنوشت تلخ در مقر سازمان ملل متحد و دیگر ارگانهای بین المللی باعث شد کە موضوع تجاوز جنسی در جنگ مورد توجه جامعه جهانی قرار گیرد و اقدام بر علیە آن جزئی از اهداف استراتژیک سازمان ملل متحد شود. بی گمان دستیابی نادیا مراد به جایزه نوبل صلح چنین اعتبار و توانای بین المللی بە این دختر ایزیدی میبخشد کە صدای عدالتخواهانەای برای بازگویی خطراتی کە در آیندە میتواند متوجه مردمش باشد شود و قادر خواهد بود کە فعالیتهای کە او را شایسته گرفتن جایزە صلح نوبل کردە است بە پیش ببرد.

احمد مرادی

اسلو

بازدیدها: 81