نهاد “خاندان” واپسین سنگر واپسگرایی جامعه ای یارسان

جامعەای یارسان با عبور کردن از موانع و طی کردن راە سخت و طاقت فرسائی وارد مرحلەای نوین از تاریخ خود شدە است، و در این دو دهەای اخیر بە پشتوانەی مطالعات ژرڤ و بازنگری و بازبینی دقیق توانستە است هویت و پیشینە تاریخی، هویتی، فرهنگی و اخلاقی واقعی خود را بازیابد. طی کردن این راە چندان کار آسانی نبودە است. میبایست تمام ساختارهای کهن جعلی گذشتە کە با روحیەی فرهنگی و رفتار اجتماعی فرد یارسانی عجین شدە بود زیر و رو میکرد و بر ویرانەهای آن دست بە بازسازی سرمایەهای فکری، فلسفی و رفتاری غنی، اما مخدوش و زخم دیدەی آن میزد. اما بقول عطار: ما هنوز اندر خم یک کوچەایم. اعلان کردن استقلال فکری، ارزشی و معرفتی منحصر بخود برای افراد زیادی و مخصوصا در بین اقشار بالائی جامعە تکان و زمین لرزەی هویتی ایجاد کرد. پس لرزەهای آن کماکان موقعیت و امتیازات اجتماعی این گروە واپسگرا را بە چالش معرفتی می کشاند. این گروە اجتماعی قرائت بخشهای هوشیار جامعە از گذشتە و تاریخ یارسان را غیر قابل تحمل دید و آن را تهدیدی علیە منافع و موقعیت خود میدانست. “یاری” و “یارسان” زیر غبار تحریف، جعل و بی توجهی “خاندان”ها مدفون شدە بود و آنچە از آن از طرف “تکیە”ها در بین مردم ترویج و تبلیغ می شد، مشتی خرافات بیش نبود. رشد و ارتقاء هوشیاری و درجەی خودشناسی مردم یارسان بساط جاە طلبی و اقتدار و دکان فریب و تزویر این نهاد اجتماعی را بە خطر انداختە و دعاوی رهبری آن را در میان چکش دانش و سندان احساس تعهد تاریخی خود هر روز و بتدریج خرد می کند.

اعلامیە منتشر شدە از طرف سید ابراهیم سید مصطفی سید خلیل آغای کاکەی کە از طرف بسیاری از رٶسای عشایر نیز امضاء شدە بود بخشی از فعالیت و سیاستهای این نهاد اجتماعی است کە هویت جامعەای یارسان و باورهای آن را آگاهانە یا ناآگاهانە برای خوشخدمتی اربابان درشت و خرد خود مورد تحقیر و تحریف قرار میدهد. حکومت اقلیم فدرال کوردستان عراق با اجراء و پیروی از قانون اساسی عراق کە آبشخور حقوقی و ارزشی آن دین اسلام است تا کنون نتوانستە است از تنوع فرهنگی و دینی جامعەای کوردستان برای شکوفای و رشد اجتماعی و فرهنگی بە نحو درست و سازندە استفادە نماید. مناسبات و روابط دین محور جامعەای کوردستان و حکومت آن نتوانستە است زمینەای آزاد و بستری دمکراتیک برای فعالیت و ابراز وجود و هویت دیگر جوامع دینی بوجود آورد.

سایت رسمی حکومت اقلیم ادیان موجود را در کوردستان تعریف و معرفی کردە است، و من فقط دراین نوشتە اکتفاء بە باز نشر معرفی “دین یاری” تحت نام جعلی آن از طرف سایت رسمی حکومت اقلیم می کنم :

“ئه‌هلی حه‌ق له‌ سه‌ده‌ی یانزده‌ی زایینی له‌ لوڕستان دامه‌زرا و له‌ شاره‌زوور و هه‌ورامان له‌ لایه‌ن موباره‌ک شا بابه‌ خوشین بڵاوکرایه‌وه‌ و له‌ لایه‌ن سوڵتان ئیسحاق یان ((سوحاق))ه‌وه‌ جاکسازی تیایدا کرا که‌ له‌ هه‌ورامان شوێنێکی پاڕانه‌وه‌ی به‌ ناوی ((نیازـ خانه‌)) بنیات نا و شارۆچکه‌ی ((پردی وار))ی کرده‌ بنکه‌ی چالاکیه‌کانی خۆی. سه‌یده‌ ڕاسته‌قینه‌کانی کاکه‌یی له‌ ئێراق، که‌ بنه‌چه‌ له‌و بنه‌ماڵه‌ پیرۆزانه‌ن. ئه‌هلی حه‌ق باوه‌ڕیان به‌ عه‌لی و نه‌واده‌کانی ((ئیمامه‌کان)) هه‌یه‌ و له‌ هه‌مان کاتدا مووسا و ئیلیاس و عیسا و داوودیشیان لا پیرۆزه‌ بڕوایان به‌ حه‌وت دیارده‌ی ئاسمانی یه‌ک له‌ دوای یه‌ک هه‌یه‌ که‌ هه‌ریه‌که‌ و چوار یان پێنج فریشته‌یان له‌ گه‌ڵدا بووه‌.

له‌ بابه‌تی دووباره‌ به‌رجه‌سته‌ بوونه‌وه‌دا له‌گه‌ڵ درووز و ئێزدیه‌کان کۆکن. ئه‌وان بابه‌ یادگار ده‌په‌رستن ( که‌ له‌ ساڵی 1596 مردووه‌) مه‌زاره‌که‌ی بۆته‌ شوێنی حه‌جیان. له‌ مریده‌کانی ئه‌هلی حه‌ق له‌ گونده‌کانی گۆرانی ئێراق و لورستان له‌ ئێران و ئێله‌کانی دیلفان هه‌ن. له‌ ئێراق کاکه‌ییه‌کان، له‌ گونده‌کانی تووک ده‌ژین ( له‌ ده‌ورو به‌ری که‌رکووک)، هه‌روه‌ها له‌ هه‌ندێک ناوچه‌ی خانه‌قین و قه‌سری شیرین”.

http://cabinet.gov.krd/p/page.aspx?l=13&s=050000&r=329&p=240&h=1

سید ابراهیم و رٶسای عشایر تعریف حکومت اقلیم کوردستان را بدون کم و کاست و چون و چرا اخذ و قبول کردەاند و آن را تبلیغ و ترویج می نمایند. هر گونە نقد و مخالفت با این تعریف و تفسیر از دین “یاری” میتواند عواقب خطرناکی برای کنشگران جامعەای یارسان در کوردستان بدنبال داشتە باشد. رٶسای عشایر و “آغا” های کاکەای با حکومت اقلیم و دیگر نیروهای اجتماعی و سیاسی جامعەای کوردستان منافع مشترک دارند و در مقابل نیروهای هوشیار و آگاە جامعەای یارسان صف آرایی و در سنگر مشترکی قرار گرفتەاند. اتهامات مندرج در اعلامیە مذکور علیە کنشگران یارسانی بدون هیچ گونە موانع از فیلتر نهادهای قضائی میگذرد . برخورد و رفتار نهادهای قضائی کە بی گمان وابستە بە نهادهای سیاسی هستند چراغ سبزی بە نیروهای سرکش و خودسر است کە میتوانند بدون موانع قانونی و تحت عنوان مبارزە با ترور فعالین و نهادهای فرهنگی یارسانی را مورد آزار و اذیت و در بدترین حالت نابود و سر بە نیست کنند.

فعالین و نهادهای فرهنگی یارسانی در کورستان عراق فدرال تبدیل بە بلندگو دادخواهی دمکراتیک ، مترقی و صلح طلب جامعە یارسان و اطرافیان خود شدە اند. بر تمام کنشگران سیاسی، فرهنگی و اجتماعی واجب است از این افراد و وسایل کم و ناچیز مبازارتی مدنی و مسالمت آمیز آنها پشتیبانی و حمایت کنند، و آنها را در روند پروسەی دمکراتیزاسیون جامعەای کوردی در کوردستان یاری دهند. مسئولیت حفاظت از جان و مال فعالین یارسانی و حمایت از فعالیتهای آنها طبق قوانین متعارف بین المللی بعهدەی حکومت اقیلم و نهادهای امنیتی آن است.

امیر سلیمی

اسلو، ١٣ مارس ٢٠١٧

بازدیدها: 38