ناکامی مخالفان در جلب اعتماد مردم و ارائە آلترناتیو برای گذار از وضع کنونی

یارسانمدیا
۲۰۲۳.۷.۱۶

ن:منوچهر عزیزی

در حوزە سیاست و مبارزه برعلیە نظام جمهوری اسلامی ایران، وجود احزاب و سازمان‌ها، شخصیت‌های مستقل و فعالان خارج از کشور که در برابر آن سیستم مبارزە می‌کنند، حائز اهمیت است. متاسفانە

تاکنون مخالفان جمهوری اسلامی نتوانستەاند اعتماد اقشار مختلف و متنوع مردم ایران را به خود جلب کنند و آلترناتیو قابل قبولی در مقابل جمهوری اسلامی ارائە دهند. در این مقاله به بررسی مهم‌ترین دلایل این ناکامی‌ها در جلب اعتماد مردم و ارائە آلترناتیو برای گذار از جمهوری اسلامی ایران می‌پردازیم.

وجود گروه‌های مخالف جمهوری اسلامی ایران در طول وجود این نظام امری بسیار پربحث و جنجالی بودە است. هدف اصلی بسیاری از این گروه‌ها در مبارزه با این رژیم، عبور از جمهوری اسلامی به سوی یک سیستم سکولار دمکراتیک کە پایه‌های آن براساس ارزش‌های جهان‌شمول باشد، است.

اما آیا این ادعا صحت دارد؟ آیا گروه‌های مخالف در حال مبارزه علیه نظام ولایت فقیه‌اند؟، یا عواملی همچون درگیری‌های داخلی بیشتر تمرکز آنان را بر درون خود معطوف ساخته؟

مبارزە مخالفان در خارج از کشور با جمهوری اسلامی همواره یک تمرکز مهم در صحنە سیاسی در ایران و خارج از ایران بوده است. احزاب و سازمان‌ها و فعالان سیاسی خارج از کشور با تنوع دیدگاه‌ها، سیاست‌ها و اهداف مختلف، نتوانستەاند یک راهبرد یا آلترناتیو مشترک در مقابل با جمهوری اسلامی ارائە کنند. این عدم اتحاد عمل در بین مخالفان منجر به کاهش اعتماد مردم و ناکامی در ارائە آلترناتیو متحد و قابل قبولی شدە است.

با وجود موقعییت لرزان جمهوری اسلامی و اعتراضات اکثریت مردم ایران در طی بیش از چهار دهە بە حاکمیت و رد نظام جمهوری اسلامی ایران، اما گروه‌های مخالف نە تنها تا به حال بە آلترناتیو تبدیل نشده‌اند، بلکە بیشترین درگیری‌ها و خصومت‌ها بین خود این گروه‌ها رخ داده است.

این درگیری‌ها می‌تواند تفاوت‌های سیاسی، ایدئولوژیکی، فرقه‌ای و حتی خصومت‌های شخصی ناشی از رقابت برای کسب جایگاه و تأثیرگذاری در قدرت باشد. در برخی موارد، این گروه‌ها در تلاش هستند تا رقبای خود را سرکوب کنند و در صدر حرکت مبارزه برعلیە سیستم حاکم قرار بگیرند. اما در مورادی نبود فرهنگ دمکراسی و عدم قبول تفاوت‌های همدیگر و خوانش اشتباە از تکثر و تعدد جامعەی ایران بر این اختلافات دامن می‌زند.

گروه‌های مخالف امکان دارد دیدگاه‌های متفاوتی درباره راهبرد‌ها و رویکردهای مبارزه برعلیە دستگاه ولایت فقیە داشتە باشند. اما همەی گروەهای شناختە شدە کە در خارج از مرزهای ایران مبارزە می‌کنند معتقدند که اصلی‌ترین هدف باید تغییر نظام و تأسیس یک نظام دموکراتیک، سکولار و متعهد بە حقوق اساسی و انسانی همەی شهروندان ایرانی براساس اعلامیەی جهانی حقوق بشر باشد. این در حالی‌ست، کە همە معتقدند، تفرقە و نبود هم‌پیمانی و هماهنگی میان احزاب و مخالفان از دلایل اصلی بقای جمهوری اسلامی است و برای موفقیت در مبارزە با آن دستگاه، بایستی درون نیروهای برانداز توافق و اتحاد عمل بیشتری برقرار کرد.

درگیری‌های داخلی و خصومت‌های میان احزاب و سازمان‌های مخالف بە سد عظیمی در راه مبارزه برعلیە استبداد حاکم تبدیل گشته است. تمرکز بر مبارزە با یکدیگر به جای تمرکز بر مبارزە با جمهوری اسلامی به تضعیف نقش و تأثیر مخالفین در جامعه و در نهایت کاهش فعالیت‌ها و پیشرفت مبارزە برعلیە آن‌ها تبدیل شدە است.

بدون شک تفاوت‌های سیاسی، ایدئولوژیکی و استراتژیک یکی از دلایل عمدە تفرقە میان مخالفین جمهوری اسلامی است. عدم وجود وحدت و یک طرح عمل مشترک و استراتژی کلی برای مبارزە خارج از کشور، تأثیر منفی بر جلب اعتماد و مبارزە مردم در داخل ایران گذاشتە است. نبود رهبران کاریزماتیک تا بتواند اسباب یک طرح مبارزاتی مشترک در میان گروهای مخالف شود می‌تواند از عوامل ناکامی مبارزه خارج از کشور در جلب اعتماد مردم و ارائە آلترناتیو جمهوری اسلامی ایران باشد. بیش از چهار دهە است کە جمهوری اسلامی با سیاست تفرقە و ایجاد ناامیدی و یأس در میان مردم و مخالفین خویش بە حیات خود ادامە می‌دهد. این در حالی است کە اکثریت مطلق مردم از لحاظ فکری و ارزشی خیلی وقت است کە از این نظام قرون وسطایی عبور کردەاند. نبود رهبری آوانگارد کاریزماتیک ثابت قدم و کارآمد، که بتواند گروه‌ها و فعالان خارج از کشور را تحت یک برنامە مقاومتی واحد و با استراتژی مشترک جمع کند، به بی‌اعتمادی و ناکامی در ارائە آلترناتیو منجر شده است.

برای جلب اعتماد مردم و ارائە آلترناتیو قابل قبول، مبارزان خارج از کشور بایستی به نیازها و انتظارات مردم ایران توجه کنند. برنامه‌های عملی بر مبنای مطالبات و آرزوهای مردم ساخته شوند و راهکارهای جامعی برای تحقق این اهداف ارائە دهند.

جنبش اعتراضی “زن، زندگی، آزادی” یک خیزش تاریخی ثابت کرد کە بدون شناخت و قبول خواستەهای جامعە متکثر و متنوع ایران احتمال موفقیت هر حرکتی در ایران بسیار ضعیف بە نظر می‌رسد. ایرانیان معترض در داخل کشور توانستند با قبول واقعیت تفاوت‌ها راە چند صد سالە‌ای طی کنند کە همیشە براساس حذف هم‌دیگر بودە است. در این جنبش مردم مبارز ایران از کوردستان تا بلوچستان، از آذربایجان تا تهران با هماهنگی و در واقع نوعی از اتحاد عمل با وجود تفاوت‌های سیاسی، اتنیکی، دینی، فرهنگی و جغرافیایی نشان دادند کە هر تغییری در فردای ایران باید در داخل ایران و در هماهنگی کامل با مردمان ایران به وجود آید. از این‌رو براساس این واقعیت اگر شانسی برای مخالفان، بویژە مخالفان خارج از کشور باقی ماندە باشد، باید هر طرح و برنامە‌ای برای گذار از جمهوری اسلامی نشأت از خواستەهای مردمان ایران گرفتە باشد، در غیر این‌صورت شانس موفقیت از دست خواهد رفت.

تأثیرگذاری بر نهادهای بین‌المللی به منظور تشدید فشار بر جمهوری اسلامی ایران و جلب حمایت بین‌المللی نیز می‌تواند به تقویت مبارزە خارج از کشور کمک کند؛ البته که تمرکز بە مبارزەی اصلی در داخل کشور بایستی باشد.

کشورها براساس منافع ملی خود و براساس عرف روابط بین دول‌،  سیاست‌های خود را تنظیم و به کار می‌گیرند. پس از جنگ جهانی، تاسیس سازمان ملل و مخصوصا پس از سقوط اتحاد جماهیر شوروی و نظم نوین جهانی کشورها خیلی آسان نمی‌توانند در امور کشورهای دیگر دخالت کنند. البتە دخالت کردن همیشە وجود داشتە است، اما منافع سیاسی و اقتصادی کشورها تعیین کردە است کە چە وقت در امور کشوری دخالت و یا حمایت از گروە یا جبهە‌ای به عمل آورند.

دخالت کشورهای غربی در ٤٠ سال گذشتە نتیجەی مثبتی نە برای مردمان این سرزمین‌ها داشتە و نە کشورهای دخالت‌گر بە اهداف خود رسیدەاند. این از این منظر است کە منافع ملی کشورها ثبات سیاسی در خاورمیانە می‌خواهد، چون هر درگیری نظامی یا جنگ داخلی در این کشورها می‌تواند سبب سرازیر شدن پناهندگان بە کشورهای غربی شود، کە در نهایت هزینەی سنگینی از لحاظ سیاسی و اقتصادی برای این کشورها رقم می‌زند.

نتیجتا احزاب، سازمان‌ها و فعالان سیاسی مخالف جمهوری اسلامی خارج از کشور چارەای ندارند جز اینکە یا تفاوت‌های ایران موزاییکی با همەی تنوعاتش قبول داشتە باشند و تن بە اتحاد عمل داوطلبانە با احترام بە پلورالیسم سیاسی، فرهنگی و مبارزە برای یک نظام غیر متمرکز و سکولار دمکراتیک کە متعهد بە پیمان‌نامەی جهانی حقوق بشر و تمام میثاق‌های مربوط به آن باشد، یا اینکە با همین وضعیت کنونی کە بیش از چهل سال است با آن روبرو است، ادامە بە حیات ناموفق سیاسی خود دهند.

گروهای مخالف جمهوری اسلامی بایستی هر طرح و استراتژی سیاسی برای گذار از جمهوری اسلامی با هماهنگی و براساس خواسته‌های مردم داخل کشور تنظیم کنند، در غیر این‌صورت شانس موفقیت آن بسیار ضعیف است.

با توجه به شرایط و چالش‌هایی که مبارزە خارج از کشور در جلب اعتماد مردم و ارائە آلترناتیو در برابر جمهوری اسلامی ایران با آن روبرو است، تلاش‌های مستمر و استراتژیک برای تقویت این مبارزە بسیار اهمیت دارد. هماهنگی و همبستگی مخالفین جمهوری اسلامی ایران، توجه به نیازها و انتظارات مردم ایران و تقویت روابط بین‌المللی، اما با تمرکز و توجه اصلی بە مبارزە داخل، می‌تواند اعتماد مردم را جلب کرده و آلترناتیو قابل قبولی برای جمهوری اسلامی ارائە دهد.

ایجاد یک پلتفرم مشترک، اعتلاف یا شورای همبستگی که اکثریت گروه‌ها و فعالان مخالف جمهوری اسلامی را در بر گیرد و توانایی هماهنگی و تبادل اطلاعات را فراهم کند، می‌تواند به تقویت مبارزە خارج از کشور کمک کند. این پلاتفرم یا اعتلاف می‌تواند بە یک گروە مقاومت ملی ورای اختلافات ایدئولوژیکی و حزبی باشد.

برکسی پوشیدە نیست کە در زمان “جنبش ژینا” نوعی از هماهنگی و همبستگی غیر رسمی بین مخالفین جمهوری اسلامی توانستە بود ایرانیان را فارغ از هر ایدئولوژی و جهان‌بینی برای موفقیت این جنبش و عبور از جمهوری اسلامی در کف خیابان‌ها در داخل و خارج در مبارزە باشند.

متاسفانە پس از طرح وکالت بە آقای رضا پهلوی و منشور همبستگی جورج تاوان و حملات شدید از سوی سلطنت طلبان افراطی  از سویی و ناسیونالیسم اتنیک‌ها از سوی دیگر شکست آن فضا و جو بی‌اعتمادی بیشتر، مردم را در نوعی شوک و بی‌باوری قرار دادە است.

برای عبور از این وضعیت و جلب اعتماد دوبارەی مردم بسیار ضروری‌ست کە گروه‌های مخالف جمهوری اسلامی ایران در خارج از کشور علی رغم تفاوت‌های ایدئولوژی و فکری، یک اعتلاف مقاومتی شفاف را به وجود بیاورند کە متبلور مبارزە و خواستەهای مردمان داخل کشور باشند.

به طور کلی، اعتلاف در میان مخالفان ایرانی خارج از کشور می‌تواند در تحرکات سیاسی و اجتماعی داخلی تأثیرگذار باشد و به ایجاد شرایط مساعدی برای تغییر نظام در ایران کمک کند. البته این تأثيرات و اهمیت ممکن است به شرایط و عوامل مختلفی مانند: میزان پشتیبانی مردم، وضعیت بین‌المللی و قدرت مخالفین جمهوری اسلامی ایران، بستگی داشته باشد.
بنابراین، ایجاد همبستگی و اتحاد عمل در بین گروه‌ها و شخصیت‌های مؤثر مخالف کە باور بە گذار از این نظام دارند، امری حیاتی است.

[wpforms id=”4110″]

منوچهر عزیزی

دانمارک

۲۰۲۳.۷.۱۶

 

 

 

بازدیدها: 147