Home / امیر سلیمی / نە بە جمهوری اسلامی، اما…

نە بە جمهوری اسلامی، اما…

یارسان مدیا
31.03.2021

ن: امیر سلیمی

در دوران تاریخ معاصر ایران، مخصوصاً از دوران مشروطە و بعد از آن، ما شاهد تغییر حکومت تا دست به دست شدن آن بودەایم. تغییر حکومت اساساً یا اینکە در تغییر شکل و ساختار نظام سیاسی انجام گرفتە یا اینکە محدود و منحصر بە برکنار کردن شخص اول نظام بودە است.

محمد علی شاە با زیر پا نهادن قانون اساسی مشروطە و بە توپ بستن مجلس شورای ملی می‌خواست قدرت و جایگاە خود را ورای قانون مشروطە و متمم‌های آن تحکیم کند. پس از آن حملە و کشتن مشروطە خواهان دوران موسوم بە “استبداد صغیر” آغاز شد. مشروطە خواهان با اعتقاد بە روح و مضامین اصولی قانون اساسی علیە رفتار خودکامەی محمد علی شاە بە پا خواستند و با فتح تهران نظام پادشاهی مشروطە را بر اساس قانون اساسی دوبارە احیاء کردند و احمد شاە را بجای او بە سلطنت نشاندند. احمد شاە نیز بیش از ١٤ سال سلطنت از قدرت برکنار شد، و این بار سلطنت بە سلسلەی پهلوی رسید. او نیز بعد از ١٦ سال مجبور شد از سلطنت به نفع فرزندش محمدرضا کناره‌گیری کند. محمدرضا شاە نیز بعد  از ٣٧ سال سلطنت با انقلاب ٥٧ برکنار شد و جمهوری اسلامی ایران به رهبری خمینی مستقر گردید.

در تمام این دورەها و مراحل تاریخ سیاسی ایران در سنت سیاسی و ساختار نظام سیاسی  چندان تغییرات جدی و چشمگیری صورت نگرفتە است. من پیشتر در مقالەای تحت عنوان “آیا حقوق شهروندی ما را بە قدرت سیاسی می‌رساند؟ کە در سایت یارسان مدیا منتشر شدە است نوشتەام کە: تا آنجا کە بە تاریخ سیاسی ایران در دوران معاصر بر می‌گردد حقوق اجتماعات و گروه‌های اجتماعی بە حقوق افراد تقلیل دادە شدە است، تا اینکە زمینە ملت سازی و دولت- ملت را هموار و آسان نماید. هستە اصلی آن متشکل از “زبان فارسی و یک ملت” با پوستەی ارزش‌های علوی شیعە و اسطورەی هخامنشی است. در چهارچوب این ایدئولوژی بە تبلیغ و ترویج ایدە حقوق شهروندی به عنوان تنها راەحل برای ایجاد و استقرار نظامی سیاسی دمکراتیک پرداختە می‌شود. اصل حقوق شهروندی نمی‌تواند انباشت قدرت چند صد سالە در دست مرکزگرایان دارای کارنامەی “زبان فارسی و یک ملت” با پوستەای از ارزش‌های علوی شیعە و اسطورەی هخامنشی بە عقب نشینی ایدئولوژیکی وا دارد، چونکە این طرز تفکر از طریق نهادها و مراکز ناسیونالیستی مرکزگرا (آموزش و پرورش، مراکز تحقیقی، مراکز باستان شناسی…) از زمان شکل‌گیری دولت-ملت در دوران معاصر تبدیل بە امری قدسی و ازلی شدە است و به دلیل جزمی بودن آن امکان اصلاح ندارد.

آنچە در فوق ذکر آن رفت به معنی آن نیست کە ما مخالف شعار عمومی “نە بە جمهوری اسلامی” هستیم و اینکە سقوط جمهوری اسلامی در ذات خود دستاورد بزرگی نیست، بلکە بیشتر به منظور یادآوری این موضوع مهم و سرنوشت ساز است کە بنیاد نظام آیندەی سیاسی ایران باید بر اساس ارزش‌ها و اصول ” دمکراتیک، سکولار و غیر متمرکز” بنا گردد. ما معتقدیم کە اپوزیسیون داخلی و نیروهای مخالف در خارج باید نگاه و نظر بنیادین، صریح و قاطع خود را در مورد اصول فوق، مخصوصاً عدم تمرکز قدرت حکومت، برای دوران بعد از جمهوری اسلامی برای افکار و اذهان عمومی روشن اعلام کنند.

‌همراهی و همگامی ما با این پروسە آگاهانە و هوشیارانە است. ما شعار سرنگونی و “نە بە  جمهوری اسلامی” را با “آری بە نظامی دمکراتیک، سکولار و غیر متمرکز” تکمیل می‌کنیم. بە باور ما ایران آیندە باید شمول‌گرا باشد و در تمام زمینەها و عرصەهای سیاسی، اجتماعی و اقتصادی عدالت مبنای تصمیم گیری‌های مهم قرار گیرد، تا اینکە همە ما احساس غرور، سروری و حق اختیار و نفوذ کنیم.

جامعە یارسان نباید مانند سال ٥٧ منفعل و نظارەگر تحولات ریشەای در جامعەی ایران باشد، بلکە باید مسئولانە در میدان واقعی تحولات سیاسی حضور فعال داشتە و بر روند دگرگونی‌های مهم و شکل‌گیری ساختار نوین نظام سیاسی آیندە ایران تاثیر جدی و نقش موثر داشتە باشد. چندان مهم نیست اگر بە تمام خواست‌ها و آرمان‌های خود نمی‌رسد، مهم‌تر از همە آن است کە بە وظیفە و مأموریت تاریخی خود وفادار بودە و بە آن عمل کردە است.

امیر سلیمی

اسلو

٣٠ مارس ٢٠٢١

تمام مقالەهای منتشر شده تنها بازتاب دهندە نظر نویسندگان آن است.

Visits: 260