سیاست و فضیلت

گویشهای کوردی در(بعضی) ضرب المثلهای ویرانگر خود، ویرانگر جامعە و فرهنگ، بهترین و بارزترین ضرب المثل است. میتوان در عمق مفاهیم و پیامهای این ضرب المثلها تصویری از خو و عادات ما پیدا کرد. این ضرب المثلها در ژرفای روان و روحیەی ما کوردان ریشە دواندەاند و تبدیل بە دستور عملهای روزانە ما شدەا ند. هە ر کە خەر بوت من ……؛ هەر کە دەر بوت من داڵانم؛ قەزێانیک کە ئەڕا من نەکوڵێ سەر ……..؛ سەنگێک کە ناتونی پلی بیەیت پاڵ بیە پێوە………مردم ما برای آنکە منش و رفتار پر قدرت را از زندگی خود بیرون کنند با تکیە بە این آموزشها و انگارەها بە فروانی مسیر زندگی را در زمانهای مختلف تغییر دادەاند. یکی از آن ضرب المثلهای کە استفادە از آن توانستە است عواقب و نتایج خطرناکی برای مبارزات دراز و پر هزینە مردم کورد بدنبال داشتە باشد ” سیاسەت باٶک وە دالک نەێریت” است. سیاست اگر نە کە همزاد بشر، بلکە از دوران سقراط تا کنون ریشە در فرهنگ انسانی دارد، و اخلاق و فرهنگ جامعە را می سازد و انسان را بە تفکر برای ابتکارهای بزرگ و تدبیرهای درست وا داشتە است، پیداست کە اگر پدر و مادر نداشتە باشد فساد، ناتوانی اجتماعی و خلاء اخلاق و فضیلت بر جامعە مستولی میگردد. لاک انگلیسی بند ناف آزادی انسان را بە فضیلت بست و از آن روزگار تاکنون در جهان پیشرفتە و دمکراتیک آزادی با فضیلت را همراە مسئولیت اجتماعی در برابر اجتماع بکار می بندند.

متأسفانە ما دروغ و نیرنگ را در سیاست مسلم و موجە می گیریم، و با پا فشاری بر اصل آن تا از دست دادن کوردستان بە داعش راە را پیمودیم. و اگر این اخلاق تغییر نیابد این مردم و جامعە محکوم بە شرایطهای از نوع ویرانی، قتل و شکشتهای پی در پی است. تا زمانیکە ای زرنگی در بدترین تعبیر زشت آن برای این حزب و آن حزب زرنگی باشد و دروغ را از چشم دوربین رسانەهای خود حقیقت جلوە دهند این راە دراز خواهد بود.

بعدا از اشغال مناطق تحت کنترل حکومت اقلیم کوردستان و قتل عام ایزدیان، نیروهای پ.ک.ک و پ.ی.د وارد خاک اقلیم شدند و از خود تواناییهای نشان دادند کە در توان و ظرفیتهای نظامی پیشمرگەهای اقلیم وجود نداشت. این نیروها توانستند با باز کردن معبر شنگال جان هزارها تن از ایزدیان را از قتل نجات دهند و همزمان خود را کمی از شرایط محاصرەی ٣ سالە آزاد نمایند و میدان ابتکار و حرکتهای نظامی خود را گستردەتر کنند. وجود آنها در این مناطق برای بارزانی و حزب او چندان خوشایند نیست. آینها کسانی بودند کە بارزانی چندی پیش با کندن خندق ورود آورگان آنها را بە اقلیم منع کردە بود. تعادلات کنونی تا کنون در زیر سایە توجە بە داعش چندان خود را نشان ندادە است، اما عدم نداشتن سیاستی درست میتواند منجر بە تقابلات خطرناکی شود. حزب دمکرات کورستان و پ.ک.ک تقابل و استفادە از اسلحە علیە یکدیگر را قبلا در دفتر سابقە سیاسی خود ثبت کردەاند. در شرایط کنونی و همچنان برا ی داشتن استراتژی مشترک ملی الزام آور است کە جریانات کوردی تمرکز مبارزاتی خود را بازتعریف کنند و منافع ملی را تبدیل بە سیاست راهبردی و کلان خود نمایند و از وسوسە لجوج قدرت طلبی و مقطعی کاذب بپرهیزند.

****

آنچە کە می تواند بە منافع ملی کمک کند تغییر نوع نگرش بە استفادە از متد راهکارها و مبارزات سیاسی است. زمینە اصلی این دگرگونی احترام بە دگراندیشان است. داشتن رویکرد و رفتار سیاسی توأم با فضیلت زمینە و بستر گفتگو و پیدا کردن بهترین راەحلها برای چالشها و موانع فراهم می کند. طرفهای درگیر باید اختلاف عقیدە و ایدئولوژی را در زندگی روزمرە سیاسی خود بپذیرند. باید بە گفتارها و کردارهای درست یکدیگر و یا از سویی دیگران ارج و احترام بگذارند، و فضای سیاسی بوجود آورند کە قواعد بازی در آن متأثر از ادب و نزاکت سیاسی است. از همە مهمتر آن است کە این یکی دیگر خود را پشت دیوارهای رویکرد و ذهنیت عشیرە بارزان قایم نکند، و آن دیگری از پشت حصار ایمرالی نقطە پایان بر کیش شخصیت نهد و هر دو بە سپهر تمدن و شهروندی در آیند. با پا گذاشتن بە این عرصە گریلاها و پیشمرگەها از افتادن بە دام جنگهای برادر کشی و مزدوری خلاصی می یابند و فقط برای دفاع از مردم و بقای آنان دست بە تفنگ خواهند برد. این از جان گذشتەگان تاریخ باید همچنان بدون ارباب باشند. اگر احزاب کوردی کمی از اولویت دادن بە قدرت سیاسی خود بکاهند و در پی اخلاقی از اکنون داشتن باشند، در چشم دوست و دشمن بهتر از امروز جلوە خواهند کرد. اعتبار اخلاقی در اینجا بە معنی متفاوت بودن هر چە بیشتر از آن است کە احزاب مستقر در بغداد و دیگر جریانات خاورمیانە کە گوئی هر آنچە فرهنگ، سیاست و جامعە از پلیدی دارد با خود آوردەاند و فقط با روحیە خشونت خود را تعریف می کنند.

در میان کوردان شرافتمندی و از خود گدشتگی کماکان پایەهای استواری دارد و در اینجا شاید بتوان وسوسەی زیر پا نهادن ارزشهای اخلاقی را کمتر پیدا کرد. ما می توانیم از این گوشە کوچک شروع کنیم و سیاست را از آن عادتهای مخرب پاک کنیم و آغازگر تحولی برای برداشتن گامهای بزرگتری باشیم. اگر ما بتوانیم گوشە کوچکی از سیاست کوردستان پاک کنیم و دامنە اختلاف را تا سر حد دشمنی نبریم و گاە توافق کنیم کە با هم موافق نیستیم مردم خود را سعادتی بخشیدەایم و بی شک اعتماد آن ها را نیز کسب کردەایم.

امیر سلیمی

اسلو، ٢٠١٤.٠٩.٠٧