مصاحبه محمدرضا اسکندری, با ناوخاص نظری عضو کمیته‌ مرکزی سازمان دمکراتیک یارسان

قشر میدانی کوردستان ایران از حیث فکری و تطبیقی، چند گام از احزاب سنتی جلوتر است

رادیو کوردانه: محمدرضا اسکندری: مصاحبه با ناوخاص نظری در رابطه با انتخابات: نظری: شرکت مردم روژهلات در انتخابات گذاشته حتی با تحریم احزاب من آنرا بحران مشروعیت نمی نامم،این یک بحران تشکیلاتی و راهبردی سیاسی احزاب کلاسیک و آن فاصله‌ی فکری است که‌ به‌ اشاره‌ کردم. قشر میدانی کوردستان ایران از حیث فکری و تطبیقی ،چند گام از احزاب سنتی جلوتر است.

در همین رابطه…

• هر چه در روند یک انتخابات ابهام وجود داشته باشد به همان اندازه ازادی انتخابات زیر سوال قرار دارد

• ” دوران مشروعیت گرایی رژیم از انتخابات بسر رسیدە، همچنانکە دوران مشروعیت زدایی احزب با تحریم بسر رسیدە است “

 

تلاش برای «حل دموکراتیک» مشکلات روژهلات کوردستان شرکت فعال در انتخابات یا تحریم

کوردانه: محمدرضا اسکندری: مبارزه مسالمت جویانه سخت تر از هر نوع مبارزه دیگری است، در دنیای واقعی مردم، یک رهبر خوب سیاسی کسی است که از شرایطی خاصی که در کشور شان بوجود می آید حداکثر استفاده را بکنند. این رهبران تلاش می کنند با دادن کمترین هزینه، از طریق قانون اساسی و ضعیف ترین اصول قانونی کشور برای خواسته های ملت خود استفاده کنند. متاسفانه پس از اولین انتخابات مجلس ایران بیشتر احزاب و سازمانهای کوردستانی و سراسری ایران همیشه انتخابات را تحریم می کردند. حال آقای عبدالله مهتدی دبیر کل حزب کومله کردستان ایران و خالد عزیزی، دبیرکل حزب دمکرات کردستان اخیرا در مصاحبه ای تلویزیونی که با تلویزون روداوو داشته اند، اعلام نمودند که دوران تحریم ها به شیوه گذشته به سر آمده است. آنها در این مصاحبه دلیل حمایت نکردن دو حزب از تحریم دهمین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی ایران را تشویق مردم کوردستان در شرایط بوجود آمده در زمان انتخابات برای مطرح کردن حق انتخاب کردن و انتخاب شدن می دانند و معتقد هستند که در شرایطی که زمان انتخابات بوجود می آید مردم می تواند از خواسته به حق خود که یک انتخاب آزاد است صحبت نمایند و در این مسیر گام بر دارند.

در رابطه با دهمین دوره انتخابات مجلس ایران و نقش کوردهای روژهلات کوردستان درانتخابات تصمیم گرفته ایم مصاحبه های با رهبران سیاسی و فعالان مدنی داشته باشیم.

حال توجه شما را به مصاحبه با ناوخاص نظری عضو کمیته‌ مرکزی سازمان دمکراتیک یارسان جلب می کنیم

نظر شما به عنوان یک فعال سیاسی و مدنی در رابطه  انتخابات چیست؟

در حقیقت مولفه‌ی انتخابات در ایران در سایه‌ی نظام جمهوری اسلامی نیازمند کاووش و واکاوی خارج از ابعاد و نرمهای متعارف  در جهان است. خلاصه‌ اینکه‌، انتخابات بطور کلی در این نظام، بر قواعد و بازیهای غیر متعارف استوار است که‌ در ادامه‌ی مصاحبه‌ حتما به‌ آنها اشاره‌ خواهم کرد.‌

به باور شما یک انتخاب آزاد، دارای چه ویژگی هایی است؟

خصائص و ویژگیهای یک اتنخابات آزاد، عدم وجود فیلترینگ بر پایه‌ی عقائد افراد و کاندیداهای مورد نظر است.

این بخش از پرسش شما بازهم نیازمند تشریح بیشتر است که‌ امیدوارم بتوانیم  در  ادامه‌ی مصاحبه‌ به‌ آن  پاسخ بدهیم.

احزاب کردستانی چه نقشی در روند انتخابات از ابتدا تاکنون داشته اند؟

این پرسش ، در واقع چند سئوال را همزمان در خود جای داده‌ است که‌ من نیز به‌ بطور عام به‌ آنها پاسخ خواهم داد.

صورت بندی انتخابات در نظام جمهوری اسلامی از چند رکن اساسی برخوردار است که‌ بارزترین آنها ، اعتقاد به‌ سیستم ولایت فقیه‌ است که‌ آنرا یک ارزش مافوق قانون می دانند و آنچه‌ که‌ در زیر خیمه‌ی آن قرار می گیرد،لاجرم نیازمند تقبل و پذیرش از جانب همان قانون مافوق است. این قانون خود ساخته‌ی ولایت، ارزشها و نرمهای یک انتخابات آزاد را بصورت اتوماتیک خنثی می کند و بایستی گفت که‌ این اتنخابات نیست،بلکه‌ یک گزینش درونی بر اساس نیازهای روبنایی نظام برای مصارف متعدد درونی و خارجی است.

احزاب کلاسیک کوردستان ایران در ابتدای انقلاب قادر به‌ نقش آفرینی دگرگون کننده‌ بودند،همانطور که‌ در اولین  اتنخابات نیمه‌ آزاد پس از انقلاب به‌ کاندیدهای سراسری  غیر کورد رای دادند. اما پس از یورش جهموری اسلامی به‌ کوردستان و جنگ تحمیل شده‌ بر مردم کوردستان، راهبرد دخالت سیاسی تغییرگرایانه‌ توسط احزاب کلاسیک کوردستانی عملا مسدود شد و به‌ تقابل مسلحانه‌ منجر شد.

پس از مرحله‌ی تقابل مسلحانه‌ و میلیتاریزه‌ شدن منطقه‌ توسط رژیم، مرزبندی سیاسی و اجتماعی نوینی در قلمرو حق طلبی کوردی و دولت مرکزی خود را بر فضای آن دوران حاکم کرد و نظام حاکم  به‌ جای دلجویی و سیاست تقرب به‌ سرکوب مطلق روی آورد  و هرگونه‌ کنکاش سیاسی را ریسکی برای “انقلاب اسلامی ” قلمداد می کرد و عملا سیستم اسلامی حاکم در آن دوران که‌ شاخص آن ،پذیرش هژمونی و “امام پذیری” آیت الله‌ خمینی بود،بر کل جامعه‌ مستولی شد و تنها دو گزینه‌ موجود بود؛ قبول امامت آیت الله‌ خمینی و نظام بر آمده‌ ازافکار ایشان یا پرت شدن به‌ بیرون از نظام فکری ایشان.

فرایند دخالت دگرگون سازی از سوی احزاب کوردستان روژ هه‌ڵات و عدم  توانایی  بسیج فکری جامعه‌ی کوردی در ایران، بعد ازپایان جنگ عراق و ایران و سکونت دستگاه‌ تشکیلاتی احزاب کلاسیک در اقلیم کوردستان ،از دید مردم کوردستان روژ هه‌ڵات ،”فاتحه‌ی” مبارزه‌ی مسلحانه‌ را به‌ دنبال داشت و این احزاب اصولا به‌ تدریج به‌ بخشی از سیاست منافع ومصالح حکومت  اقلیم تبدیل شدند.اما بر عکس روند پاسیویته‌ی اپوزیسیون کوردستان روژ هه‌ڵات، موج حق طلبی و آگاهی سیاسی قشر جوان و تحصیل کرده‌ی کوردستان ایران رو به‌ فزونی گذاشت و این قشر قادر به‌ پر کردن حفره‌ی سیاسی اجتماعی احزاب کلاسیک شد و در واقع می توان گفت ،این نیروهای اپوزیسیون کلاسیک و سنتی هستند که‌ دنباله‌ روی تغییرات اجتماعی کوردستان که‌ توسط قشر فوق الذکر  به‌ وجود آمده‌ است، هستند.

چرا احزاب انتخابات را تحریم می کنند؟

تا آنجایی که‌ به‌ ما به‌ عنوان  سازمان دمکراتیک یارسان مربوط است، در یک بیانیه‌  در ارگان رسمی خود،شرکت در انتخابات تحت شرائط فعلی و با توجه‌ به‌  سیاستهای حاکم بر نظام نسبت به‌ جامعه‌ی یارسان، عملا آنرا علیه‌ موجودیت اجتماعی ،فرهنگی،آیینی و سیاسی خود محسوب کرده‌ و اسلام سیاسی را فارغ ازفرق مذهبی آن،به‌ زیان مردم یارسان می دانیم و این تا حدودی هم منعکس کننده‌ی اکثریت جامعه‌ی کورد در ایران نیز هست.

احزابی که‌ شما به‌ آنها اشاره‌ کرده‌ اید،متاسفانه‌ در گذشته‌ نیز با روی کار آمدن محمد خاتمی و آن موج اصلاح طلبی اسلامی خود را با آنها همراه‌ کردند که‌ نتیجه‌ی آن پس از دو دهه‌ کاملا روشن است. برخی احزاب کوردستانی دیگر هنوز رسما موضع گیری نکرده‌ اند یا اینکه‌ منتظر چرخش تحولات هستند که‌ بازهم راهبرد غلطی است و می توان به‌ عدم درک آنها از وضعیت داخل کشور اشاره‌ کرد و فاصله‌ی فکری این احزاب با واقعیتهای میدانی اجتماعی را نشان می دهد.

آیا تحریم انتخابات از سوی احزاب، تاثیری بر روند برگزاری انتخابات در کردستان داشته است؟

اگر رابطه ی معناداری میان تحریم انتخابات از سوی احزاب و مشارکت مردم در کردستان وجود ندارد به باور شما چه دلیل یا دلایلی می تواند وجود داشته باشد؟

رابطه‌ ی تقابل خواسته‌ های سیاسی و اجتماعی مردم کوردستان ایران و احزاب آن در همین فاصله‌ی فکری نهفته‌ است که‌ بخشی در پاسخ فوق نهفته‌ است.

در مورد هریک از بخش های شمال، مرکز و جنوب روژهه لات کردستان، چه تقاوت ها، شباهت ها و ویژگی های برجسته ای در نگاه به انتخابات وجود دارد؟

یک واقعیت انکارناپذیر وجود دارد که‌ بایستی بدون هیچ اغماضی به‌ آن اشاره‌ کرد و آنهم عدم همخوانی ایدئولوژی و مرامهای سیاسی احزاب کلاسیک کوردستان ایران با مقوله‌ی سوسیو ژئوگرافیک  جنوب کوردستان ایران است، به‌ عبارت دیگر،اغلب احزاب کوردستان ایران،بر پایه‌ی افکار یا روابط حاکم بر جامعه‌ی اهل تسنن بنا شده‌ اند،گر چه‌ برخی از آنها خود را سکولار و غیره‌ می نامند،اما در عمل ،افعال و نحوه‌ی رفتار سیاسی آنها بر هژمونی گویشی و زبانی استوار است که‌ در این بخش از جنوب کوردستان بسیار غریبه‌ می نماید.

این روزهاهفتادمین سالگرد جمهوری کوردستان با مرکزیت مهاباد است. آیا از خود سئوال کرده‌ ایم که‌ چرا این جمهوری قادر به‌ توسعه‌ی خود در مناطق جنوبی کوردستان نبود؟

این پدیده‌ پس از قریب به‌ 37 سال از استقرار نظام ولایت فقیه‌ هنوز بخشی از روابط تشکیلاتی  دیدگاه‌ سیاسی احزاب کلاسیک راتشکیل میدهد و به‌ تبع آن، هر گونه‌ توصیه‌ این احزاب در بخش جنوبی کوردستان ایران ، جدی گرفته‌ نمی شود.

تحریم یا مشارکت در انتخابات؟

تحریم، زیرا انتخابات در درون نظام جمهوری اسلامی همانطور که‌در پاسخهای فوق به‌آن  اشاره‌ کرده ام،زین المجلس نظام به‌ جهان خارج و تقسیم سهم قدرت جناح های درون نظام است.

تحریم انتخابات چه فرصت ها و تهدیدهایی با خود دارد؟

ما بایستی این واقعیت را قبول داشته‌ باشیم که‌ جمهوری اسلامی مکانیسمی را به‌ وجود آروده‌ است که‌ جامعه‌ را تا حدود زیادی به‌ لحاظ اقتصادی و معیشتی به‌ خود وابسته‌ کرده‌ است. پس مشارکت مردم در انتخابات به‌ معنی پذیرش نظام حاکم نیست،کما اینکه‌ در نظامهای خودکامه‌ مردم خود را از سر جبر با دیدگاه‌ حاکم و نظام مربوطه‌ منطبق می سازند تا دردسر کمتری داشته‌ و از برخی مزایای کوتاه‌ مدت هم بهره‌مند شوند.

مشارکت در انتخابات را آیا به عنوان یک فرصت می توان ارزیابی نمود؟

اگر در این اتنخابات کاندیدها یا نمایندگان مستقل مردمی به‌ دور از استلای فکری نظام و در راستای خدمت به‌ مردم به‌ مجلس راه‌ یابند،می توان آنرا فرصت نامید،لیکن کاندیدها بایستی واجد شرائط اعلام شده‌ از سوی نظام باشند که‌ در راس آن ولایت مطلقه‌ی فقیه‌ قرار دارد که‌ همه‌ی امور را کنترل می کند.

چرا در سال های گذشته و به ویژه در نیمه ی دوم عمر جمهوری اسلامی، مردم کردستان علیرغم اعلام رسمی تحریم انتخابات از سوی احزاب عمده ی روژهه لات، در انتخابات حضور و مشارکت معناداری داشته اند؟

قبلا هم اشاره‌ کردم که‌ شکاف رهبری سیاسی اپوزیسیون و مردم درک آنها از همدیگر،به‌ مراتب تعمیم  یافته‌ و نتائج آن هم چنین  رویکردهایی است.

آیا مشارکت مردم در عین اعلام تحریم انتخابات، می تواند تعبیر بحران مشروعیت برای احزاب روژهه لات کردستان باشد؟

من آنرا بحران مشروعیت نمی نامم،این یک بحران تشکیلاتی و راهبردی سیاسی احزاب کلاسیک و آن فاصله‌ی فکری است که‌ به‌ اشاره‌ کردم. قشر میدانی کوردستان ایران از حیث فکری و تطبیقی ،چند گام از احزاب سنتی جلوتر است.

به باور شما یک نامزد انتخاباتی برای روژهه لات کردستان، دارای چه ویژگی هایی باید باشد؟ از چه مکانیسم هایی برای تبلیغات خود استفاده کند؟ و مهم تر از همه تبلیغات انتخاباتی خود را بر چه اساسی باید پایه ریزی نماید؟

آخرین خبرهای دریافتی حاکی از قلع و قمع و  فیلترینگ جبهه‌ی متحد کورد در ایران است که‌ علیرغم مشارکت همه‌ جانبه‌ اعضای آن  در نظام اسلامی، شاکی آن هستند که‌ همه‌ آنها رد صلاحیت شده‌ اند. این جبهه‌ نمونه‌ی از افراد وفادار به‌ نظام است که‌ قادر به‌ عبور از فیلرتینگ شوراهای نظارت بر انتخابات،مجامع تایید کاندیدها و غیره‌ نشده‌ اند. افراد غێر وفادار به‌ نظام که‌ دیگر جای خود دارند و به‌ همین  منوال مکانسیم خاصی برای انتخابات وجود ندارد.

آیا باید بیشتر به مسایل سیاسی بپردازد یا بیشتر در حوزه های دیگر مانند حوزه های اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی به تبلیغات بپردازد؟

قبلا هم گفتم که‌ نظام جمهوری اسلامی مکانسیم وابستگی اقتصادی و معیشتی را در جامعه‌ نهادینه‌ کرده‌ و این یک اهرم حفظ و تدوام وابستگی به‌ نظام است.

خواسته‌های اجتماعی پایه‌ مانند تاسیس مسجد یا حسینیه‌ برای نظام جمهوری اسلامی زیاد هزینه‌ ندارد ،اما اگر خواسته‌ها، زمینه‌های فرهنگی و آیینی داشته‌ باشند، قبل از مرحله‌ی آغاز کمپین انتخاباتی، بدون شک با ممیزی رد صلاحیت مواجه‌ خواهید شد .

یک نامزد انتخاباتی در صورت انتخاب به عنوان وکیل مردم، آیا اصولا می تواند در ساختار بسته ای مانند جمهوری اسلامی و به ویژه با نگاه امنیتی که جمهوری اسلامی به روژهه لات کردستان دارد اقدام مثبتی انجام دهد؟

این یک امر لایمکن است،زیرا آن کسی هم که‌ به‌ مجلس راه‌ یابد، بایستی شروط امنیتی حاکم بر کوردستان را رعایت کند کما اینکه‌ این نگاه‌ امنیتی به‌ سه‌ دهه‌ی پیش بر می گردد و با تغییر نمایندگان “مردم” تغییر بالفعلی در این نگاه‌ به‌ وجود نخواهد آمد.

ارزیابی شما به عنوان یک تحلیل گر از انتخابات پیش روی پارلمان ایران چگونه است؟ ایا مشارکت فعال در روژهه لات کردستان را پیش بینی می کنید یا بر این باورید که مشارکت مردم از رونق برخوردار نخواهد بود؟

باتوجه‌ به‌ مکانسیم وابستگی اقتصادی و معیشتی مردم که‌ نظام عمدا آنرا پیش می برد،مشارکت پراگماتیستی مردم در انتخابات در جهت حفظ مینممهای یومیه‌ امری غیر عادی نخواهد بود.اما این به‌ معنی آن نیست که‌ مردم نظام مورد علاقه‌ی خود را انتخاب می کنند.